Trong Workshop The death and Dying, mình nhớ về 2 chữ Hoàn thành – Completion. Tâm thế của một người trước cái chết khác biệt nhau ở cách người đó nhìn về chặng đường đã qua, đó là sự hoàn thành hay đó là sự né tránh việc phải rời đi khi chưa sẵn sàng hoặc không bao giờ sẵn sàng. Không lớn lao như chuyện sống chết, mình nghĩ rằng mọi sự trên đời khi lùi xa một chút thì đều có thể thấy đó là một sự hoàn thành, khi “duyên” để tiếp diễn việc gì đó đã “tận”, có thể là vật chất, là mối quan hệ, đơn giản như đồ vật yêu thích bị hỏng, vỡ cũng được xét là một kiểu “tận duyên”. Lúc trước mình rất thích câu “Trùng trùng duyên khởi” nhưng ít khi nghe hay nghĩ đến chiều ngược lại. Tình cờ đọc sách Nghĩ về trái tim của Bác sỹ Đỗ Hồng Ngọc thì nhận được chữ Duyên tận nên mới ngẫm ra rằng có Trùng trùng duyên khởi thì tất sẽ có Trùng trùng duyên tận.
Mọi thứ trên đời đều do duyên khởi mà hiện, do duyên tận mà tan. Từ vật chất đến tinh thần không chừa điều gì hết. Chữ Duyên này Tiếng Anh dịch là Condition – Điều kiện, có nhiều khái niệm khi chuyển sang Tiếng Anh thì mình thấy dễ hiểu hơn mặc dù nhược điểm là dễ bị đóng khung vì nghĩa gốc Hán Việt thường rộng, dịch sang TA để dễ hiểu nhưng để trọn vẹn thì lại tùy nhận thức của mỗi người. Ví dụ chữ Mindfulness – Chánh niệm thì Mindful dễ hiểu hơn nhiều nhỉ?
Chúng ta thường được rèn luyện để đối mặt khó khăn nhưng ít người được chuẩn bị để ngừng luyến tiếc những thứ tốt đẹp. Trong bát khổ: Sinh, lão, bệnh, tử là 4 khổ thuộc về thân, 4 khổ còn lại thuộc về tâm thì trong đó có Ái biệt ly – Yêu quý mà phải rời xa là một dạng khổ vì luyến tiếc. Nếu bạn từng chơi tranh ghép hẳn sẽ hiểu có 2 cảm giác song song nhau, 1 là khi từng mảnh ghép về đúng vị trí của chúng thì cảm thấy rất thành tựu nhưng chiều ngược lại là việc sắp phải kết thúc một thú vui đang dần đến gần. Đọc một cuốn sách hay nhưng không dám đọc nhanh vì sợ hết mất thì tiếc quá. Có những mối quan hệ chúng ta tưởng sẽ trường tồn đến nhắm mắt xuôi tay nhưng ngoảnh mặt thì mọi thứ đã không còn như kỳ vọng. Rất gần đây thôi, mình cũng đã vật vã vì không chấp nhận được vô thường dù biết không thể nào tránh được, những ngày đó thấy mình khổ sở thế, tù túng đến cùng cực trong chính những đòi hỏi của bản thân. Một ngày thức dậy, đột nhiên mọi thứ trở nên sạch bong, mọi sầu muộn biến mất mà không vì nguyên nhân gì. Lần đầu tiên mình thấy tự do đúng nghĩa. Hiểu được một điều là có những thứ đã hoàn thành rồi, dù là thuận duyên hay nghịch duyên thì cũng đã đến lúc tận. Sẽ là trùng trùng duyên khởi mới.
Lá Tarot cuối cùng trong bộ ẩn chính là lá The World, trước đó mình rất ít khi hiểu được nó nói về cái gì, có đọc giải nghĩa bao nhiêu lần cũng quên. Nó là sự kết thúc trọn vẹn. Vì sao lại gọi là trở về nhà? Trở về nhà không phải trở về nơi xuất phát mà trong lòng còn đầy những ngổn ngang tâm sự. Về nhà là thanh thản dù ở bất cứ đâu vì đã trọn vẹn rồi.
Cảm ơn mọi người đã đi cùng mình suốt gần 2 tháng qua. Lúc đầu định viết trong 21 ngày rồi thành gần 2 tháng với nhiều vật vã. Những bài viết này mình sẽ cho sang Blog cá nhân Chiếu cói am cỏ và sẽ bổ sung chỉnh sửa dần dần.
Trên đời dù là duyên khởi hay duyên tận, mong cho mọi người đều được bình an.
